Column: Volkskrant vergrijpt zich aan Ling

Met grote verbazing las ik vorige week het artikel van de Volkskrant, waarmee de integriteit van Tscheu La Ling in twijfel werd getrokken. Allereerst was de timing bijzonder vreemd, zo rond de periode waarin Ling met zijn advies zou gaan komen. Daarnaast heb ik niet het idee dat het Nederlands voetbal ook maar een klein beetje gebaat is bij het artikel. Het is daarom vooral in nieuwsfilosofisch opzicht een interessante manoeuvre, waarbij de grote vraag is wat het doel van de Volkskrant was. Was dat een maatschappelijk doel, zoals je van een krant mag verwachten, of speelt er allicht iets anders? Het antwoord op deze vraag is allesbepalend voor de geloofwaardigheid van de krant als voetbalmedium. Voor Lings opdracht bij Ajax was het artikel echter volkomen irrelevant, iets dat veel te weinig is benadrukt de afgelopen week.

Stel dat het waar is dat het Nederlands voetbal momenteel in een neerwaartse spiraal zit. Velen zijn het hierover eens, maar twee fair play-tickets op rij zijn niet bevorderlijk geweest voor onze Europese ranking, terwijl er in andere landen clubs met grote financiële mogelijkheden zijn bijgekomen die die mogelijkheden eerder niet hadden. Wat we zien in Europa lijkt me dan ook vooral het gevolg van het simpele economische principe van herverdeling en een daarbij behorende nieuwe balans, waarbij vooral Nederlandse clubs logischerwijs iets lager komen in de hiërarchie. Maar laten we er eens vanuit gaan dat de achteruitgang meer veroorzaakt wordt door eigen falen, dan door de veranderende Europese balans. Waar zijn we dan bij gebaat in Nederland? Is het dan niet op de eerste plaats wenselijk dat onze topclubs zo sterk mogelijk zijn? En moeten we dan, als voetballiefhebbers, niet met z’n allen willen dat fouten bij de topclubs gecorrigeerd worden, om zo een stapje dichter bij verbetering van onze positie te komen? Als we de kans op Nederlandse clubs in Europa na de winterstop zo groot mogelijk willen maken, is dat toch een logische wens?

Op wat recalcitrante clubfanatici na zullen de meesten de laatste vragen van de vorige alinea beantwoorden met een duidelijke ‘ja’. Dat brengt ons vervolgens bij Ajax en Ling. De spanningen tussen Jonk en Overmars zijn bekend, al een tijdje. Al in augustus 2014 verschenen er berichten over spanningen met betrekking tot het jeugdbudget. Daarna is de relatie alleen maar verder bekoeld. Een ding is zeker, Ling speelde hierbij geen enkele rol. Natuurlijk was het in het begin van de Fluwelen Revolutie een wens van Cruijff dat de Hagenaar algemeen directeur zou worden bij Ajax, maar tot een daadwerkelijke aanstelling kwam het niet. Vandaar dat Ling nu feitelijk een externe partij is. In die hoedanigheid kreeg hij enkele maanden geleden het verzoek van de Raad van Commissarissen om technisch adviseur te worden van Ajax, een opdracht waarbij hij aanbevelingen moest doen voor het verbeteren van de organisatiestructuur bij Ajax. Let wel, het gaat hierbij om een tijdelijke opdracht om Ajax verder te helpen. Jonk heeft echter al veel eerder, en meermaals, aangedrongen op duidelijke taakomschrijvingen. Dat de opdracht van Ling nu mede draait om dat punt, duidt er dus op dat er in al die tijd niets is opgelost. Als er één orgaan verantwoordelijk is bij Ajax voor een goede relatie tussen Overmars en Jonk, dan is het de RvC. Dit staat immers duidelijk in hun taken en bevoegdheden: ‘De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de Directie en op de algemene gang van zaken in de NV en de met haar verbonden onderneming’. De grote vraag is dan ook waar al dat toezicht was de afgelopen jaren, en waarom zij niet hebben kunnen voorkomen dat de relatie tussen Jonk en Overmars nu bedroevend is. De opdracht voor Ling komt immers pas nadat de beide mannen niet meer met elkaar spreken.

Als de Volkskrant had willen bijdragen aan de situatie bij Ajax, dan zou het logisch zijn geweest het daadwerkelijke probleem te onderzoeken. Het functioneren van de RvC was een bijzonder boeiend punt voor een artikel geweest. Maar ook de botsende filosofie van enerzijds Overmars en Frank de Boer en anderzijds Jonk, was een interessant punt van vertrek geweest, met Plan-Cruijff als leidraad. Maar in plaats van deze problemen te bekijken, richtte de Volkskrant zich op het door de RvC ingeschakelde middel om het probleem op te lossen: Ling. Ling is niet gevraagd te investeren in vastgoed door Ajax, of om manieren te bedenken om geld te verdienen, maar om aanbevelingen te doen ten einde de organisatiestructuur te verbeteren. Niets meer, en niets minder. Niets duidt er voorlopig op dat Ling op korte termijn in dienst zal treden als algemeen directeur bij Ajax. Pas als dat wel zo is zouden de praktijken waarover geschreven is wellicht wel relevant worden. Vandaar dat het een zeer opvallend punt is dat de Volkskrant zich uitgerekend nu op Ling heeft gestort, als mogelijke oplossing voor Ajax en dus in zekere zin ook een deel van het Nederlands voetbal. De grote vraag is daarom: waarom?

Zonder de feitelijke motivatie van de Volkskrant te kennen, zijn er in mijn ogen zes opties met betrekking tot de aanleiding voor het artikel. Deze mogelijkheden draaien om vier vragen. In de eerste plaats is het de vraag of de aanleiding het opvolgen van een tip was. De tweede vraag is, als het al een tip was, of de tip van een bekende kwam, of van een onbekende. Een derde optie is dat het artikel op eigen initiatief werd geschreven, zonder tips. Voor alle drie de bovenstaande vragen geldt echter ook nog een overkoepelende vraag: was het artikel een bewuste of een onbewuste, niet van tevoren bedachte, aanval?

Ingegeven door bekende tip Ingegeven door onbekende tip Op eigen initiatief
Bewuste aanval op Ling Optie 1 Optie 2 Optie 3
Onbewuste aanval op Ling Optie 4 Optie 5 Optie 6

 

Een sombere constatering is dat al deze opties op hun eigen bezwaren stuiten. Neem optie 6. Als de aanval van de Volkskrant onbewust en op eigen initiatief was, dan kun je je afvragen of ze hun maatschappelijke taak wel serieus nemen. Het Nederlands voetbal en Ajax zijn gebaat bij oplossingen, en als deze in twijfel getrokken worden op grond van zaken die niets met hun taak te maken hebben, dan is dat op z’n minst kortzichtig en eigenlijk zelfs irrelevant. Wat hebben Lings vastgoedzaken immers te maken met zijn opdracht bij Ajax? Het zou, strikt genomen, hetzelfde zijn als het weigeren van het gebruik van een tandenborstel, omdat het een waardeloos ding is om mee te tennissen. Die vraag had de krant zich ook kunnen stellen bij optie 4 en 5. In al deze drie gevallen zou je dus kunnen spreken van incompetentie. Een stuk kwalijker zou het worden als het artikel een bewuste aanval was op Ling. Als dit op eigen initiatief zou zijn gebeurd, kun je stellen dat de Volkskrant er een politieke agenda op nahoudt. De Telegraaf wordt dit vaak verweten, maar als optie 3 is wat er gebeurd is, dan kan hetzelfde van de Volkskrant gezegd worden. Die agenda ligt er ook bij optie 2 en 1, al zou het bij optie 1 nog interessant zijn te weten wie die tipgever dan is. Als er sprake is van een bewuste aanval, heeft dat alle schijn van het Amerikaanse fenomeen van ‘digging dirt’ tijdens politieke campagnes, waarbij tegenstanders zwartgemaakt worden. Met inhoud heeft het dan allang niets meer te maken.

Zonder de exacte beweegredenen van de krant te kennen, kunnen we stellen dat het artikel van de Volkskrant bepalend is voor hun integriteit als sportmedium. Als zij een onbewuste aanval hebben gedaan op de integriteit van Ling, zouden we kunnen stellen dat de krant geen constructieve bijdrage levert aan het Nederlands voetbal. De vragen die er echt om gaan, over bijvoorbeeld het functioneren van de RvC, blijven liggen, terwijl irrelevante vragen wel behandeld worden. Deze artikelen bevatten altijd het risico vat te krijgen op incapabele beleidsmakers die verkeerde vragen stellen, en kunnen daarmee dus de mogelijkheden tot vooruitgang belemmeren. In dat licht is het overigens wel hoopgevend dat de RvC het artikel niet serieus lijkt te nemen. Een andere optie is dat de aanval op Ling een bewuste poging tot integriteitsdegradatie was. Een betreurenswaardige, politiek getinte, daad, of riooljournalistiek om zo veel mogelijk kranten te verkopen. Er is hierbij overigens één optie die een bewuste aanval op Ling zou rechtvaardigen. Het zou natuurlijk kunnen dat de Volkskrant bepaalde mensen steunt, omdat zij denken dat deze mensen de beste ideeën hebben voor Ajax. In dat geval zou de krant allicht niet gebaat zijn bij een oplossing bij het huidige Ajax. Het zou ze dan wel sieren als ze openheid van zaken geven, en deze keuze voorzien van tekst en uitleg. In alle andere gevallen lijkt er echter sprake van incompetentie, commerciële riooljournalistiek, of een politieke agenda. Zo trekt het artikel, ironisch genoeg, niet alleen de integriteit van Ling in twijfel, maar tegelijkertijd ook dat van de Volkskrant als sportmedium.

Jan Verdonk Ajax Nieuws Column