De vergeten voetballer is een speler, die in dienst van Ajax is geweest en die op ons als supporters een onuitwisbare indruk heeft gemaakt. Of een Ajax-voetballer waar wij goede en warme herinneringen aan hebben beleefd, een voetballer die bekend is geworden door een incident of gewoon om zijn verdiensten voor onze mooie club. In deel 23 van deze rubriek richten wij onze aandacht op een speler die zeker niet vergeten zal worden, maar die buiten het veld wellicht niet heel opvallend was, maar daar binnen met zijn onverzettelijkheid wel zijn stempel heeft gedrukt. Zijn naam is Zdeněk Grygera.

Het begin

Op 14 mei 1980 werd in Tsjechië Zdeněk Grygera geboren. Toen was het nog niet te bedenken dat de kleine Grygera een topspeler zou worden. Hij groeide op in zijn geboortedorp, Prílepy. Daar werden ook de eerste stappen naar een glansrijke carriere gezet. Grygera blonk op jeugdige leeftijd al uit en dat zorgde ervoor dat hij op zijn 17e zijn debuut maakte in het eerste van FK Svit Zlín. Deze club (tweede divisie) lag in de buurt van zijn geboortedorp. In zijn vertrouwde omgeving was de jonge Grygera een rots in de branding. Grygera maakte snel naam en dat zorgde ervoor dat hij binnen een jaar promotie maakte. FK Drnovice (spelend in de hoogste liga) wilde de ijzersterke Grygera maar wat graag inlijven. En zo geschiedde het dat Grygera na een jaar zijn vertrouwde omgeving verliet en zijn droom als bekende voetballer probeerde waar te maken. Twee seizoenen duurde het voordat Grygera in het vizier van topclub Sparta Praag kwam. Na 54 wedstrijden en 3 goals maakte Grygera de overstap naar de absolute topclub van Tsjechië, Sparta Praag.

Overstap naar Sparta Praag

De club, die vele grote spelers voortbracht, zoals Patrick Berger, Wilfried Bony (die van Vitesse o.a.), Petr Čech, Pavel Nedvěd en vele anderen. Grygera kwam in een warm bad terecht. De club reeg de kampioenschappen aan elkaar. En in zijn eerste seizoen bij de alleenheerser van Tsjechië kon de 20-jarige Grygera voor het eerst een kampioensschaal omhoog houden. Zijn inbreng was nationaal nog niet eens super, want Grygera speelde maar 15 wedstrijden dat seizoen. Zijn tweede jaar liep dat al op naar 21 wedstrijden, echter Sparta Praag werd dat jaar geen kampioen. FC Slovan Liberec trok dat seizoen aan het langste eind. Echter in het volgende (naar het later bleek laatste) seizoen blonk Grygera pas echt uit. Grygera leek wel van staal. Vele aanvallers vonden het niet prettig om tegen Grygera te spelen. Aangezien Grygera niet alleen zijn tegenstanders uitschakelde, maar bij vlagen ook nog aardig kon voetballen, trok het ook de aandacht van de grote Europese clubs. In de zomer was Ajax op zoek om naast Julie Escudé een nieuwe sloper in het midden te hebben. Ajax’ oog viel op de onverzettelijke Tsjech bij Sparta Praag….

Ajax nieuwe aankoop

Op 22 juli 2003 was daar dan het verlossende antwoord. Ajax had de kompaan van tevens nieuwbakken Ajacied Escudé gevonden. Zdeněk Grygera kwam de ploeg versterken. Grygera tekende voor vier seizoenen, maar de echte kenners konden het zich niet voorstellen dat Grygera deze vier seizoenen ook daadwerkelijk kon volmaken. Grygera had toen al zestien interland caps op zijn naam staan. Het brok graniet van Sparta Praag had het echter in het begin ontzettend moeilijk. Daar waar Escudé eenvoudig zijn draai kon vinden, daar had Grygera de grootste moeite. Grygera sprak geen Engels en alleen maar gebrekkig Duits. Galasek trad vaak voor hem op voor tolk, wat vaak hilarische momenten in de spelersgroep opleverde. Dat was verre van ideaal en drukte dan ook in het begin een zware stempel op de prestaties van de Tsjech.

Kampioen

Ajax begon dat seizoen met de voorronde Champions League tegen het Oostenrijkse Grazer AK. Grygera was daarbij onderdeel van de wereldachterhoede van Ajax met Trabelsi, Escudé en Maxwell. Maar na een aantal wedstrijden verloor hij zijn plek aan Hatem Trabelsi. Dat bleef een aantal weken zo, waarbij Grygera vanaf de bank moest toezien hoe Ajax wedstrijd na wedstrijd bleef winnen. Tot aan de gedenkwaardige wedstrijd op 26 oktober 2003. Trainer Ronald Koeman had Grygera op de rechtsback plek gezet in de hoop dat de aanvallende kwaliteiten van PSV ingedamd zouden worden. Echter, het scenario kon na één helft al overboord, doordat Van de Vaart net voor de rust rood kreeg. Ajax moest met 10 man nog 45 minuten door. Ajax had nu onverzettelijkheid nodig en Grygera stond toen op. Met 10 man behaalde Ajax in Eindhoven een zwaar bevochten zege. Maar Grygera had Koeman laten zien dat hij de ideale man op de rechtsback positie was. Aan de hand van Grygera kende Ajax een uitstekend seizoen. Ajax werd dat jaar glansrijk kampioen en Grygera had zijn plek in het elftal van Koeman veroverd.

Tegenvallend tweede seizoen

In het tweede seizoen kwam Grygera zo mogelijk tot nog minder duels. Niet dat Grygera niet voldeed, maar de Tsjech was regelmatig geblesseerd. Ajax begon in het tweede seizoen van Grygera dramatisch. De strijd om de Johan Cruijff schaal werd in eigen huis met 2-4 verloren. Grygera begon bij de ploeg van Koeman op de bank. Ook in de eerste competitiewedstrijd begon Grygera op de bank. Koeman gaf met regelmaat de voorkeur aan Nigel de Jong op de rechtsback plaats. Ook in de tweede wedstijd (met De solo van Zlatan) zat de stoere Tsjech op de reservebank. En wederom was het in een topwedstrijd dat Grygera zijn return maakte in de basis. In de eerste Champions league wedstrijd uitgerekend tegen het Juventus van Zlatan was de Tsjech weer terug op zijn vertrouwde plek. Het seizoen eindigde echter in mineur. De halve finale om de nationale beker werd met 1-0 van Willem II verloren. Ajax eindigde dat seizoen als tweede in de competitie en in de UEFA cup werd er kansloos van Auxerre verloren.

Succesvol einde zonder Grygera

In zijn derde seizoen begon Grygera in de eerste serieuze wedstrijd van het seizoen op zijn vertrouwde plek als rechtsback. De strijd om de Johan Cruijff schaal ging tussen kampioen/bekerwinnaar PSV en de nummer 2 Ajax. En Ajax won nu wel. Met een late treffer van Ryan Babel won Ajax met 1-2. Danny Blind was de trainer van Ajax. Ajax laat in Oktober 2005 veel punten liggen en kijkt al gauw tegen een onoverbrugbare achterstand op PSV aan. Escudé verliest zijn plek in de basis elf, wat hem er ook toebrengt om in Januari 2006 de overstap naar Sevilla te maken. En op dat moment raakt Grygera ook nog geblesseerd. Blind blijft zoeken naar zijn beste formatie, vooral achterin. Ajax ploetert voort met als dieptepunt de thuiswedstrijd in januari 2006 tegen Utrecht. In de kwartfinale voor de beker tegen Heerenveen (die eerder al van Ajax won) is de Tsjech weer terug en nu met succes. Ajax wint nu wel vrij gemakkelijk van de Friezen. Echter Ajax blijft aanmodderen in de competitie. Grygera valt dan weer geblesseerd uit. De 8e finale in de Champions League tegen Internazionale moet hij aan zich voorbij laten gaan. Ajax vliegt er heel ongelukkig uit. Het seizoen lijkt als een nachtkaars uit te gaan (overigens ook zonder Grygera), maar dan is daar de Houdini-act van 2006. In de play-off fase voor Champions League voetbal stuit Ajax op Feyenoord. Ajax speelt de Rotterdammers op een hoop en heeft in de finale van Play-offs een taaie tegenstander in Groningen. Ajax weet met de hakken over de sloot de play-offs te winnen. En om het seizoen toch nog geweldig af te sluiten wint Ajax de bekerfinale tegen PSV door een late treffer van Huntelaar.

Vreselijk einde van het Ajax tijdperk

Grygera was aanbeland in zijn laatste vierde seizoen van zijn contract. Ajax versterkte zich spectaculair. Zo kwamen die zomer door de poorten van de Amsterdam Arena de volgende spelers lopen: Jaap Stam, Edgar Davids, Kenneth Perez, Roger, Leonardo en Gabri. De verwachtingen waren gigantisch in Amsterdam. Met deze ploeg moest trainer Henk ten Cate kampioen worden. Al vroeg was de verwachting dat Grygera aan het einde van het seizoen transfervrij zal vertrekken. Ook in zijn vierde seizoen speelde de Tsjech te weinig wedstrijden voor een speler met zijn statuur. Hij begon het seizoen op de bank, omdat nieuwbakken aankoop George Ogararu de voorkeur kreeg. Ajax liet direct haar bedoelingen zien en won de strijd om de Johan Cruijff schaal met 3-1 van PSV. Grygera speelde af en toe in de ploeg van Ten Cate. Ook door vaak te geblesseerd te zijn had hij geen vaste status in de ploeg. De competitie eindigde in een van de meest vreselijke slotdagen aller tijden voor Ajax. Door een aantal weken voor het einde met 2-2 gelijk te hebben gespeeld tegen RKC Waalwijk (met een hoofdrol voor Jan Vertonghen) kwam het op de laatste speeldag aan. Ajax stond exact gelijk met PSV, maar had twee keer meer gescoord. PSV speelde thuis tegen Vitesse en Ajax speelde op de laatste dag tegen Willem II. Ajax kwam uiteindelijk 1 doelpunt tekort. Het seizoen werd uiteindelijk toch nog enigszins goed afgesloten door winst in de Play-offs en ook de beker wordt gewonnen na penalty’s van AZ. Grygera maakte in Januari 2007 reeds bekend dat de club aan het einde van het seizoen zou gaan verlaten. Grygera speelt in zijn laatste seizoen 22 competitiewedstrijden en scoort hierin 3 keer. In totaal speelt hij in vier seizoenen Ajax 78 wedstrijden en scoort hij daarin maar liefst 8 keer. Hij besloot zoals verwacht zijn koffer in te pakken en zijn heil elders te zoeken. Zijn volgende bestemming werd Turijn (met dank aan Mino) ….

Volgende stop: Turijn!

Mino Raiola is de zaakwaarnemer en daardoor was de algemene verwachting dat Grygera zijn heil ging zoeken bij Juventus en zo geschiedde het dan ook. Grygera werd een trotse speler van de “oude dame”. En in zijn eerste twee seizoen deed hij het boven verwachting goed. Hij speelde meer wedstrijden dan bij Ajax. En de Tsjech werd dan ook in korte tijd een zeer bruikbare en populaire speler bij de supporters. Met zijn half lange manen bikkelde de Tsjech dat het een lieve lust is. De Italiaanse supporters konden zich dan ook goed identificeren met het spel van de Tsjech. Grygera blonk in Turijn uit met zijn getoonde wedstrijdmentaliteit en zijn absolute wil om de wedstrijden te willen winnen. Echter de teneur begon in zijn derde seizoen. Grygera verloor zijn zekere basisplaats en verdween daardoor steeds vaker richting de bank. Vier seizoenen duurde het voordat hij de Turijnse club verruilde voor de Premier League. 87 wedstrijden speelde hij uiteindelijk voor Juventus en daarin maakt hij 3 doelpunten. Zijn volgende station was Engeland.

Teleurstellend einde bij Fulham

Wellicht had Grygera zich er heel veel van voorgesteld, maar zijn overgang naar Fulham liep uit in een deceptie. In november 2011 liep de Tsjech in de wedstrijd tegen Tottenham Hotspur tegen een zware knieblessure aan. Het uiteindelijke oordeel van de arts was een gescheurde voorste kruisband, wat direct ook het einde van dat seizoen betekende. 5 wedstrijden had hij tot dan toe voor Fulham gespeeld. En het zou ook bij 5 wedstrijden uiteindelijk blijven. Trainer Martin Jol had het daaropvolgende seizoen de hoop dat Grygera weer aan kon sluiten, maar in december besloot de Tsjech dat het genoeg was. De knie was op en zijn carriere was tot een einde gekomen.

De man die het heerlijk vond om in de PC hooftstraat te winkelen, daarna een terrasje te pakken en vervolgens naar mooie meiden te kijken, was klaar met het voetbal. De twee zware knieblessures en de revalidaties in Amerika deden de Tsjech besluiten om te stoppen met het nomade bestaan als voetballer. Grygera besloot daarop een sabbatical in te lassen en zich te storten op de mooie dingen van het leven. Toch kroop het bloed niet waar het gaan kan. Een noodroep van zijn oude club Svit Zlín zorgde ervoor dat hij toch weer in de voetballerij terecht kwam. Grygera werd bij zijn oude club technisch directeur. Zijn zoontje voetbalt ook bij de club en hij heeft nog steeds een heel goed contact met de technisch directeur en oud ploeggenoot bij de Tsjechische ploeg, Pavel Nedvěd.

Feyenoord-Ajax en zijn heerlijke volley

Mijn (kippenvel) herinnering van Grygera gaat terug naar 17 april 2005. Ajax neemt het die dag in de Kuip op tegen Feyenoord. Het is niet het meest geweldige seizoen van Ajax. Maar de wedstrijd in de Kuip tegen de aartsrivaal zijn wedstrijden op zich. Feyenoord opende het bal in de 47e minuut. Ajax maakte daarop tien minuten later gelijk door Nigel de Jong. Kuyt bracht de Kuip in extase 11 minuten voor tijd. Maar toen kwam Het moment van Zdenek Grygera. De wedstrijd duurde nog maar vijf minuten, als Trabelsi de bal van 40 meter voor de Feyenoord goal slingerde. Op randje buitenspel snelde Grygera naar voren en volleyde hij de bal op de rand van het strafschopgebied over de verbouwereerde Babos heen. De Tsjech is door het dolle heen. Het juichen met zijn tong uit zijn mond, zwaaiend naar het Feyenoord publiek zal door de meeste Ajax supporters nooit meer vergeten worden. Dat Hedwiges Maduro in de laatste minuut ook nog de winnende maakte, bracht een vreugde explosie in het Amsterdamse kamp teweeg. Helaas was de Kuip toen al zonder Ajax supporters. Maar dat deerde Grygera totaal niet. Hij deelde zijn vreugde graag met het aanwezige Rotterdamse publiek. Het provocerende juichen maakte hem daarop snel tot een publiekslieveling in Amsterdam. Grygera zal altijd herinnert worden aan deze goal, maar daar doen wij zijn onverzettelijke vechtlust mee tekort. Grygera was een krijger. Een jager die continue op zijn prooi joeg en regelmatig zijn tegenstander (figuurlijk) opvrat. Geen tegenstander vond het leuk om tegen de Tsjechische Hercules te spelen. Vier seizoenen (helaas ook met blessureleed) was Grygera een fantastische prof in dienst van Ajax. Met heel plezier en bewondering kijken wij supporters terug op zijn bijdrage in Amsterdamse dienst.

Grygera in de kuip